دگرگونی اجتماعی و مصیبت های کنونی دنیا - مهسان بلاگ

ترامپیسم نه با ترامپ شروع شده و نه با او خاتمه می گیرد. ده ها سال است در نطفه سرمایه داری مالی و فساد سیاسی - مالی در جهان وجود داشته و با انتخابات 2016 آمریکا به نقطه اوج رسید. امروز نیز، هنوز احتمال ضعیفی به باقی ماندنش در قدرت یعنی چهار سال مصیبت بار دیگر برای آمریکا و جهان وجود دارد.

اما پیش از ورود به بحث اصلی باید بگوییم اصرار ما بر این پدیده و بحث بر سر آن چیست؟ چرا باید ریاست جمهوری یک کشور دیگر برای ما آنقدر اهمیت داشته باشد؟ پاسخ بسیار بلند است و اینجا تنها به بخشی از آن می پردازیم. اما تنها همین را بگوییم که توهّم اینکه بایدن شرایط را زیر و رو کند (چه در داخل و چه در خارج آمریکا) همان اندازه بی ربط است که ممکن بود کسی درباره اوباما در سال 2008 همین نظر را داشته باشد. به قدرت رسیدن بایدن در درجه اول و تا سال ها به معنای بازگشت به یک موقعیت عادی خواهد بود و نه یک موقعیت عادلانه یا قابل قبول. سیاست همان طور که بار ها گفته شده هنر ممکن ها است و آن را نباید با مبارزه سیاسی که هنر اتوپیا ها است، اشتباه گرفت.

سرنوشت جهان و طبعا ما، در جهان، بیشتر از آنکه به اشتباه فکر می کنیم به صورت محلی رقم می خورد، متاسفانه به شدت تحت تاثیر وقایع جهانی است و این به دلایلی بسیار پیچیده که در اینجا به بعضی از آن ها اشاره می کنیم. مثلا به گروهی از تعیینات اجتماعی و فرهنگی که اهمیت آن ها بسیار بیشتر از اشکال سیاسی ناپایدار و حتی خشونت آمیز جهان سومی است و این تعیینات هستند که امروز پایه های اجتماعی ِ اساسی فرهنگ ها و پهنه های ِ اجتماعی همه کشور های جهان را در قرن بیست و یکم تشکیل می دهند.

بیاییم با تحلیل شرایط پایه انتخاباتی ترامپ در آمریکا بر اساس مجموعه نظر سنجی های ماه های اخیر در این کشور، شرایط را کمی شرح داده و به جای هیجان زده شدن و شور و شوق بی فایده به خود راه دادن، یا خشم و نفرت بی فایده از خود بروز دادن، که جز رضایت خودمان مصرفی نداشته و چندان خریداری در جا های دیگر نیز ندارد، به این موضوع از اندکی نزدیکتر بنگریم.

تقریبا تمام نظرسنجی های چند ماه اخیر (بهار و تابستان 2020) نشان می دهند پایه اساسی که امکان دارد به دونالد ترامپ امکان دوباره پیروزی دهد، در کدام بخش از جامعه آمریکا است.

این بخش را می توان در چند حوزه کاملا تعیین تعریف کرد: نخست مردان در برابر زنان که اختلافی بیش از سی درصد علیه ترامپ، آن ها را از یکدیگر جدا می نماید. زنان بسیار بهتر از مردان تشخیص می دهند که این فرد تبهکار، فاسد، بی اخلاق و زن ستیز، چگونه با ایجاد تفرقه در جامعه آمریکا و با ایجاد آشوب و تشویق همه دیکتاتور ها از کره شمالی و چین و روسیه گرفته تا مجارستان و برزیل، و با تبلیغ نفرت و ایجاد ترس از دیگری در طول چهار سال اخیر، آمریکا و جهان را به خطر انداخته است.

به همین دلیل است که زنان از ابتدای دوره ترامپ نه فقط بالاترین مخالفت و فعالیت علیه او را داشتند، بلکه فعال ترین گروه اجتماعی علیه سیاست های او در آمریکا و جهان بودند (نکته ای تقریبا به صورت یک تعیینه ثابت در کل جهان، در مبارزه زنان برای آزادی و عدالت و برابری و نوع دوستی به نسبت مردان، دیده می گردد).

دومین گروه، سفید پوستان و به ویژه مردان سفید پوست در برابر رنگین پوستان و به ویژه زنان رنگین پوست و از همه مهم تر سفید پوستان ِ روستایی هستند. بیشتر نظر سنجی ها نشان می دهد که آمریکای روستایی در حدود 20 تا 30 درصد بیشتر هوادار ترامپ است تا رقیب دموکراتش. روستاییان حاضر به پذیرش این واقعیت نیستند که تا چند سال دیگر افراد غیر سفید پوست در آمریکا به اقلیت و رنگین پوستان یا همان دیگری که از آن وحشت دارند، به بیشتریت تبدیل خواهند شد.

به جرات باید گفت هیچ واقعه ای پس از سقوط شوروی در 1990 مهم تر و هولناک تر از احتمال ضعیف انتخاب مجدد ترامپ نیست.

روستاییان آمریکایی دربرابر فناوری های جدید و جامعه جدید بیشترین ترس را دارند و بیشترین مقاومت را نشان می دهند، هنوز تصور می نمایند استفاده از ذغال سنگ راهکار خوبی در انرژی است، هنوز تصور می نمایند می توان با جنگ تعرفه های تجاری به جایی رسید و غیره.

گروه سوم، سفید پوستان غیر تحصیلنموده دانشگاهی است که بنا بر نظر سنجی ها 25 درصد بیشتر هوادار ترامپ هستند. دلیل در اینجا نیز روشن است، تحصیلات دانشگاهی ولو تحصیلات با کیفیت نه چندان درخشان، به افراد دید و درک بهتری از پیچیدگی جهان جدید می دهد که دیگر حاضر نیستند نظریه های خیال پردازانه و توطئه دیگری را بپذیرند؛ و همین سبب می گردد که هواداران ترامپ را بیشتر افرادی تشکیل می دهند که نسبت به مسائل پیچیده داخلی و خارجی آگاهی نداشته و هوادار نظریه های توطئه از همه انواعش هستند، به صورتی که تا دو ماه پیش ماسک زدن و بالا رفتن میزان مرگ و میر کرونا را بیشترا دروغ و توطئه دموکرات ها علیه ترامپ می دانستند و بسیاری شان نیز قربانی همین باور های ابلهانه شدند.

گروه دیگر هواداران مذهبی افراطی ترامپ یعنی سفید پوستان اوانجلیست و ضد علم و منطق و عقل هستند که بالاترین گسست را نسبت به نامزد دموکرات ها نشان می دهند یعنی بیش از 50 درصد. واقعیت این است که اوانجلیست ها که می توان آن ها را مسیحیان متعصب و بسیار قشری تعریف کرد به شدت به نژادپرستان سفید در آمریکا نزدیک و بسیار هوادار نظریه های توطئه هستند. و خاتمه گروه افراد بالای 65 سال در برابر جوانان که شکاف بزرگی را تشکیل می دهند. بیشتریت مطلق جوانان آمریکایی با اختلافی بیش از 50 درصد مخالف ترامپ هستند.

تا چند ماه پیش و در انتخابات 2016 افراد بالای 65 سال پایه بزرگی برای ترامپ بودند؛ اما با سیاست بدون کفایت ترامپ امروز بخش بزرگی از این افراد را با هلاکت در اثر کرونا، - به ویژه در فلوریدا که به شدت از کرونا ضربه خورده و از ایالات مهمی است که بازنشستگان آمریکایی به آنجا می فرایند تا سال های آخر عمر را بگذرانند- از ترامپ روی برگردانده اند؛ بنابراین می بینیم که پایه مصیبتی به نام ترامپیسم برای آمریکا و جهان در نوعی خشونت مردانه، در نوعی دورافتادگی از مدرنیته شهری، در نوعی دورافتادگی از درک علمی و دانشگاهی از جهان، در نوعی قشریگری اعتقادی ضد علم، و خاتمه در عدم توانایی به درک تغییر جهان و پذیرفتن جهان جدید به دلیل کهولت است. همه این عوامل بسیار مهم هستند.

اما نکته ای که در این مقاله صرفا به آن اشاره و در گروهی از مقالات دیگر آن را نشان خواهم داد، این است: به جرات باید گفت هیچ واقعه ای پس از سقوط شوروی در 1990 مهم تر و هولناک تر از احتمال ضعیف انتخاب مجدد ترامپ نیست. این امر شاید هنوز، ممکن باشد مثلا از خلال یک جنگ (یا شبه جنگ) بی نهایت مخرب یا هر واقعه بی نهایت غیر مترقبه که به آن در آمریکا معمولا سورپرایز اکتبر (ماه قبل از انتخابات) می گویند.

اما دلیل فاجعه بار بودن انتخاب ترامپ برای آمریکا و برای جهان همان است که در خصوص شوروی بود: بسیاری تصور می کردند که با سقوط شوروی، روسیه بدل به کشوری دموکراتیک و رکن و پایه ای اساسی و جدید برای قدرتمند تر شدن دموکراسی ها در منطقه اوراسیا و در جهان گردد و کشور های همدست شوروی به دموکراسی های منطقه ای کوچک. اما سی سال بعد، واقعیت با تمام تلخی اش پیش روی ما است: پوتین رئیس پیشین پلیس مخفی شوروی (ک. گ. ب.) در راس قدرت روسیه ای به شدت دیکتاتور منش و خطرناک برای دموکراسی در اروپا و جهان است و میخواهد تا 2036 یعنی تا 84 سالگی به صورت قانونی در قدرت بماند و برای این کار بر یک پوپولیسم راست و نولیبرال - مافیایی حساب می نماید.

روسیه امروز عامل اصلی خطر علیه همه دموکراسی ها در جهان - البته در کنار چین- است. در جمهوری های کوچک قفقاز نیز دیکتاتور هایی حکومت می نمایند که خودشان یا پدرانشان در راس احزاب کمونیست فاسد پیشین بودند.

انتخاب مجدد ترامپ نیز به معنای سقوط آمریکا به مثابه یک ابرقدرت خواهد بود، اما نه آن چیزی که ما ممکن است تصور کنیم: یعنی به وجود آمدن دولتی دمکراتیک که دیگر در جهان به سود دیکتاتور ها و گروه های فاسد عمل نکند، بلکه درست برعکس، قدرتی که به شدت هر آنچه میراث ارزشمند در دموکراسی و فرهنگ آمریکا وجود دارد را نابود نموده و جای خود را به دولتی بدهد که شریک و همدست آشکار و بدون تعارف مافیا های بین المللی و دیکتاتور های همه مناطق جهان گردد. آرزو کنیم چنین نگردد بی آنکه البته، توهمی برای تغییرِ ساختاری آمریکا با روی کار آمدن دموکرات ها یا برقراری نوعی موقعیت عادی داشته باشیم، که این خود نیز، نیازمند واکاوی جداگانه است.

*استاد دانشگاه تهران و مدیر موسسه انسان شناسی و فرهنگ

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری